Historia dietetyki w pigułce — czyli czy wiesz, jak to się zaczęło?

with Brak komentarzy

Wydawałoby się, że od czasów prehistorycznych ludzie rozumieli jaki wpływ ma pożywienie na ich zdrowie. Jednak pierwsze informacje o leczeniu dietą pojawiły się dopiero w starożytności. Odkryliśmy wtedy, że jest związek pomiędzy niestrawnością a przejadaniem się. Powstała pierwsza klasyfikacja żywności, uzależniona od jej wpływu na organizm; produkty: moczopędne, osuszające, nawadniające, wzdymające, rozgrzewające itd. 

Dopiero w XVIII w. odkrywamy, że pokarm jest spalany w naszym organizmie w obecności tleniu i jednocześnie wydziela się ciepło. Dowiedzieliśmy się tego dzięki doświadczeniu prowadzonemu przez A.Lavoisiera. To był początek nauki o żywieniu. W XIX w. i na początku XX w. zajmowaliśmy się głównie odkryciem i identyfikacją podstawowych składników pokarmowych oraz konsekwencjami ich niedoboru w pożywieniu. Co ciekawe nie zwracaliśmy wtedy uwagi na ich elementy składowe, takie jak: kwasy tłuszczowe, błonnik, aminokwasy itp.

Prawdopodobnie, nauka o żywieniu człowieka nie przeszłaby tak ogromnej ewolucji, gdyby nie rozwój innych nauk takich jak biologia, fizyka, chemia, medycyna. Różne okoliczności wymusiły na nas zmianę w sposobie żywienia. Duży wpływ miały rosnące tempo życia i postęp technologiczny, jaki pojawił się w produkcji i przetwórstwie żywności. Pociągnęło to za sobą choroby, których podłożem stało się nieprawidłowe żywienie.

Szukając rozwiązań, zaczęliśmy formułować zalecenia dietetyczne. Po raz pierwszy takie zalecenia ukazały się w 1917 roku w USA. Od tamtej pory tworzymy je systematycznie w wielu krajach świata. Pierwszy raz kształt piramidy jako wizualnego wyrażenia głównych grup produktów spożywczych i ich ilości zalecanych w prawidłowej diecie zaproponowało amerykańskie Ministerstwo Rolnictwa w 1992 roku. Wtedy zaproponowano, że prawidłowo zaplanowane żywienie powinno w przeważającej ilości zawierać produkty znajdujące się w dolnej części piramidy. Produkty z wyższych jej poziomów powinny być spożywane w mniejszych ilościach w ciągu dnia, a te, które są na szczycie piramidy, powinny być jedynie dodatkiem do diety. W piramidzie z 1992 roku podstawę stanowiły produkty zbożowe, następną kondygnację wypełniały warzywa i owoce, a kolejne miejsce, węższe, przeznaczone było dla produktów mlecznych i mięsa, na szczycie piramidy znalazły się tłuszcze. Dla poszczególnych poziomów określono liczbę porcji umieszczonych tam produktów, jakie powinno się spożywać w ciągu każdego dnia.

Wiesz, że nad takimi opracowaniami pracują grupy ekspertów z różnych dziedzin powiązanych z dietetyką. Piramidy zmienią się zgodnie z aktualną wiedzą i najnowszymi badaniami. Są podstawą zdrowego trybu życia. W aktualnej piramidzie zawarta jest nie tylko aktywność fizyczna, ale także odpowiednia liczba godzin snu.

.

Opracowano na podstawie następujących źródeł:

Żywienie człowieka a zdrowie publiczne, Pod redakcją naukową Jan Gawęcki, Wojciech Roszkowski, 16 Upowszechnianie wiedzy o żywieniu, Anna Kołłajtis-Dołowy, Małgorzata Szlegel-Zawadzka, 25, Żywienie a zdrowie społeczne w perpektywie XXI wieku, Anna Gronowska-Senger; Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012

Żywienie człowieka podstawy nauki o żywieniu, Pod redakcją naukową Jan Gawęcki, 24. Planowanie żywienia, Jan Jeszka, Anna Kołłajtis-Dołowy, Wydawnictwo Naukowe PWN 2012

Piramida zdrowego żywienia i aktywności fizycznej – PIRAMIDA OPRACOWANA POD KIERUNKIEM prof. dra hab. med. Mirosława Jarosza, Instytut Żywności i żywienia, 2019

Piramida żywienia – wczoraj i dziś, Probl Hig Epidemiol 2011, 92(1):20-24 Beata Całyniuk, Elżbieta Grochowska-Niedworok, Agnieszka Białek, Natalia Czech, Anna Kukielczak.

Zostaw Komentarz