Jak zwiększyć odporność i nie dać się grypie

with Brak komentarzy

Układ odpornościowy to jeden z ważniejszych układów w naszym organizmie. Co go wzmacnia, co go osłabia, co wpływa na jego prawidłowe funkcjonowanie?

Jednym z istotnych czynników wpływających na prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego jest odpowiedni sposób żywienia. Niedobory składników pokarmowych mogą wpływać na zwiększoną podatność na zakażenia. Odpowiednio zbilansowana dieta pomaga zmniejszyć częstość występowania infekcji poprzez wzmacnianie procesów odpornościowych. Prawidłowo działający układ odpornościowy rozpoznaje zagrożenie i wywołuje odpowiednią reakcję w celu eliminacji patogenów.

 
Co wchodzi w skład układu odpornościowego?

W skład układu immunologicznego wchodzą różne narządy: grasica, szpik kostny, migdałki, wyrostek robaczkowy, śledziona, węzły limfatyczne, grudki limfatyczne oraz plamki mleczne, naczynia limfatyczne oraz różne substancje produkowane przez komórki układu odpornościowego. Ważnym elementem układu odpornościowego jest olbrzymia i złożona populacja mikroorganizmów, które zasiedlają jelito grube i (w mniejszym stopniu) jelito cienkie.

 
Co wpływa na ilość i jakość mikrobioty jelitowej?
  •  droga porodu (początek procesu zasiedlania naszego przewodu pokarmowego),
  •  wiek (zazwyczaj w wieku około 2-7 lat skład naszej mikrobioty przypomina florę zdrowego dorosłego człowieka),
  • genotyp,
  • styl życia,
  • środowisko.

Zatem, niektóre czynniki nie są zależne od nas, ale mamy wpływ na najważniejsze: styl życia i czynniki środowiskowe.

 
Dlaczego bakterie probiotyczne są naszymi sprzymierzeńcami?

Mikrobiota składa się z różnych grup mikroorganizmów, które konkurując o miejsce zasiedlenia, eliminują się wzajemnie. Ważne jest, aby w naszych jelitach dominowała sprzyjająca nam flora bakteryjna, której celem będzie m.in. eliminacja bakterii patogennych. Dzięki pożytecznym mikroorganizmom jest utrzymana ochrona organizmu przed antygenami i patogenami, które dostają się drogą pokarmową. Bakterie pożyteczne zamieszkujące nasze jelita współzawodniczą z patogenami o odżywcze składniki pokarmowe, wydzielają związki antybakteryjne, a także, co zostało wspomniane wcześniej, konkurują o miejsce w błonie śluzowej jelita, ograniczając liczbę drobnoustrojów, które nie są pożądane.

Dlaczego bakterie probiotyczne są naszymi sprzymierzeńcami:

  • stabilizują barierę jelitową,
  • wytwarzają witaminy,
  • metabolizują sole kwasów żółciowych,
  • wykazują aktywność enzymatyczną,
  • neutralizują karcinogeny,
  • modulują odpowiedź immunologiczną,
  • wytwarzają specyficzne substancje bioaktywne,
  • działają endokrynnie i neurogennie.

Probiotyczne bakterie mają zdolność do wytwarzania substancji działających zabójczo zarówno na bakterie, jak i na wirusy. Probiotyki wpływają na szczelność bariery jelitowej. Mają zdolność przywracania połączeń międzykomórkowych uszkodzonych w wyniku prozapalnych cytokin. Probiotyki mają także zdolność wyciszania reakcji nadwrażliwości na antygeny pokarmowe i uczestniczą w tolerancji pokarmowej.

Zaburzenia mikobioty jelitowej powodują wzrost przepuszczalności bariery śluzówkowej, zaburzoną mineralizację i detoksykację co w konsekwencji prowadzi do przewlekłego ogólnoustrojowego stanu zapalnego.

 
Jakie reakcje ze strony organizmu możemy zaobserwować przy zaburzeniach mikrobioty jelitowej?
  • obniżona odporność na infekcje: bakteryjne, wirusowe, grzybicze, pasożytnicze;
  • zaburzenia w funkcjonowaniu niektórych narządów i organów;
  • zaburzenia procesów metabolicznych;
  • problemy trawienne;
  • zaburzenia motoryki jelit;
  • alergie i nietolerancje pokarmowe;
  • schorzenia zapalne skóry;
  • obniżona przyswajalność żelaza, wapnia, magnezu;
  • bóle głowy, bóle pleców, zaburzenia snu, zespół przewlekłego zmęczenia i inne.
 
Co niszczy naszą mikrobiotę?
  • przewlekły stres psychiczny, a także fizyczny (np. tzw. siedzący tryb życia, ale także zbyt duży lub źle dobrany wysiłek fizyczny);
  • rozregulowany rytm dobowy;
  • niedobór EPA i DHA, witamin i pierwiastków w diecie;
  • nieprawidłowa dieta, nieodpowiednia żywność np. wysoko przetworzona, ubogoresztkowa;
  • alkohol;
  • zaburzenia immunologiczne, metaboliczne, hormonalne;
  • niedożywienie, otyłość;
  • infekcje wirusowe, bakteryjne, grzybicze i pasożytnicze, stany zapalne;
  • leki: antybiotyki, leki przeciwgrzybicze, niesteroidowe leki przeciwzapalne, inhibitory pompy protonowej, sterydy, doustne środki antykoncepcyjne, doustna suplementacja żelazem.

Aby wspomóc mikrobiotę jelitową, należy w miarę możliwości wyeliminować czynniki, które ją uszkadzają. Dobrze jest przyjrzeć się swojej diecie. Wprowadzić żywność probiotyczną, która zaliczana jest do żywności przynoszącej udowodnione korzyści zdrowotne. W niektórych przypadkach dobre rezultaty przynosi probiotykoterapia.

 
Jak dobrać probiotykoterapię?

Na co zwracać uwagę przy probiotykoterapii, aby nie doprowadzić do przerostu bakterii, które będą dla nas szkodliwe, lub których mamy w nadmiarze, aby nie stworzyć dodatkowych problemów?
Najważniejszy jest dobór właściwego do potrzeb naszego organizmu rodzaju i gatunku bakterii. Taki dobór ułatwiają badania np. GutFlora i GutFlora Plus.
Po otrzymanym wyniku i konsultacji ze specjalistą rozpoczynamy suplementację.
Preparaty, po które możemy sięgnąć, muszą być odpowiednio przebadane, powinny posiadać odpowiednie badania kliniczne. W przeciwnym razie możemy skolonizować w naszym przewodzie pokarmowym bakterie szkodliwe dla naszego organizmu.

Aby preparat był skuteczny, musi być przechowywany w odpowiednich warunkach, w odpowiedniej temperaturze. Dlatego suplementy probiotyczne należy kupować w aptece.

Produkty probiotyczne muszą być właściwie oznakowane. Zgodnie m.in. z zaleceniami FAO/WHO powinny spełniać następujące warunki:

  • powinny mieć ludzkie pochodzenie,
  • powinny mieć zdolności antagonistyczne wobec patogenów przewodu pokarmowego,
  • powinny być bezpieczne – przebadane pod kątem syntezy toksyn i genów antybiotykoodporności,
  • na opakowaniu powinna być podana ściśle określona przynależność rodzajowa, gatunkowa i szczepowa, konkretna liczba komórek, końcowy okres trwałości i zalecana dawka,
  • właściwy probiotyk powinien mieć udokumentowane korzystne działanie na zdrowie.

Agnieszka Kobus-Bogucka, LabPower

W opracowaniu wykorzystano informacje z następujących źródeł:
Bartnicka A., Wpływ probiotyków na odporność, FoodForum, 4(32)2019;
Gołąb J., Jakóbisiak M., Lasek W., Stokłosa T., Immunologia, PWN 2018;  
Gałęcka M. (red.), Dieta w chorobach autoimmunologicznych, PZWL 2018;  
Szlachta P., Jankowska D., Mikrobiota dziecka, czyli probiotyki od pierwszych dni życia, Food Forum nr 4(26)/2018;
Tokarz-Deptuła B., Deptuła W., Probiotyki, a układ odpornościowy przewodu pokarmowego ssaków, pm.microbiology.pl 2017;
Śliwa-Dominiak J., Tokarz-Deptuła B., Deptuła W., Rola komórek układu odpornościowego i ich receptory w zakażeniach wirusowych – wybrane dane,; Postepy Hig Med Dosw, 2014; 68;
Kuchar E. Zakażenia i układ odpornościowy u dzieci. Prakt Lek 2013, 91: 14;
Ciborowska H, Rudnicka A (red). Podstawy żywienia człowieka z elementami biochemii. Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka PZWL, Warszawa 2014;
Górska-Frączek S, Gamian A. Bakterie probiotyczne i ich wpływ na komórki układu odpornościowego. Zakażenia 2013,
Górska S, Jarząb A, Gamian A. Bakterie probiotyczne w przewodzie pokarmowym człowieka jako czynnik stymulujący układ odpornościowy. Postepy Hig Med Dosw 2009, 63: 653-667;
Skrzydło-Radomańska B, Radwan P, Radwan-Kwiatek K, Strzemecka J. Probiotyki i ich zastosowanie w praktyce klinicznej. Gastroenterol Prakt 2010, 2: 56-63;
Cukrowska B. Zastosowanie probiotyków w chorobach o podłożu immunologicznym. Zakażenia 2009, 1: 31-36.
Isolauri E., Salminen S., Ouwehand A.C., Microbialgut interactions in health and disease. Probiotics. Best Pract. Res. Clin. Gastroenterol. 18, 2004, 299-313

Zostaw Komentarz